Obesitas is tegenwoordig een serieus wereldwijd gezondheidsprobleem dat steeds meer aandacht krijgt. In Frankrijk heeft bijna de helft van de volwassen bevolking overgewicht, en één op de zes volwassenen wordt als zwaarlijvig beschouwd. De situatie is nog roeriger in de Verenigde Staten, waar in 2022 volgens Statista meer dan 40% van de volwassenen zwaarlijvig was. Deze cijfers zijn meer dan cijfers alleen; ze laten zien dat we met een mondiale obesitasepidemie te maken hebben die snelle maatregelen vraagt.
Energie en onze moderne levensstijl
Een recent onderzoek onder leiding van Amanda McGrosky, antropoloog aan de Duke University, heeft nieuwe inzichten opgeleverd over hoeveel energie mensen wereldwijd verbranden. De studie omvatte meer dan 4.200 volwassenen uit 34 verschillende populaties en werd in juli 2025 in Pnas gepubliceerd. Onderzoekers maakten hierbij gebruik van de “dubbel gemerkt water”-methode om het dagelijkse calorieverbruik nauwkeurig in kaart te brengen. Hieruit bleek dat mensen in ontwikkelde landen gemiddeld meer calorieën verbranden dan hun tegenhangers in traditionele samenlevingen.
Hoewel het lijkt alsof mensen in rijkere landen actiever zijn of beter bereikbare sportscholen hebben, zorgt dat niet automatisch voor minder obesitas. Andere factoren, zoals wat er op het bord komt, spelen namelijk ook een belangrijke rol.
WhatsApp: dit verdachte gedrag verraadt dat iemand al je stappen volgt
Invloed van ultra-bewerkte voedingsmiddelen
In hetzelfde onderzoek werd ook gekeken naar het dieet van 25 van de bestudeerde populaties. Hier kwam duidelijk naar voren dat een hogere consumptie van ultra-bewerkte voedingsmiddelen (UPF) samenhangt met een grotere vetmassa. Denk hierbij aan snacks, frisdranken, kant-en-klare maaltijden en andere industriële producten. Deze etenswaren zijn overal in rijke landen te vinden, worden snel verteerd en zorgen er vaak voor dat je minder snel vol zit, wat weer bijdraagt aan de opslag van vet.
Een aparte studie van de UK Biobank, waaraan 22.000 personen meededen, liet zien dat zware gebruikers van UPF een 79% hoger risico op obesitas hebben en een 30% hoger risico op buikvet. Ook wees een pilotstudie uit 2024 uit dat deelnemers die hun UPF-inname halveerden binnen twee maanden gemiddeld 3,5 kilo verloren, terwijl ze hun activiteitsniveau ongewijzigd lieten.
Tips voor verandering
Hoewel bewegen natuurlijk goed is voor je hart, je geest en je algehele welbevinden, laten deze studies ook zien dat de strijd tegen obesitas vooral om een beter voedingspatroon draait. Adviezen zijn onder meer:
- vaker zelf koken,
- kiezen voor onbewerkte voeding zoals verse groenten en fruit,
- en industriële producten zoveel mogelijk laten liggen.
De strijd tegen obesitas is geen makkelijke opgave en vraagt inzet van iedereen – zowel persoonlijk als op beleidsniveau. Het is goed om stil te staan bij je eetgewoonten en te kijken hoe je gezond kunt leven, voor jezelf en voor de generaties die volgen.
