In de wereld van tuinieren is de komst van de IJsheiligen een bijzonder moment op de kalender. Deze jaarlijkse traditie vindt plaats op 11, 12 en 13 mei 2025 en betekent veel voor iedereen die met breekbare gewassen bezig is. De IJsheiligen zijn niet zomaar een folkloristisch gebruik; ze hebben een stevige agrarische achtergrond en geven tuiniers tips om hun planten te beschermen tegen onverwachte nachtelijke vorst (denk aan koude nachten die je niet ziet aankomen).
Het fenomeen rondom de IJsheiligen
Tijdens deze periode worden Sint Mamertus, Sint Pancratius en Sint Servatius in het zonnetje gezet. De genoemde data markeren traditioneel het einde van de vorstperiode in veel delen van Europa. Ook al is de lente volop begonnen, er kunnen toch nog plotseling koude nachten voorkomen die jonge gewassen kunnen schaden. Al eeuwenlang wijzen deze dagen tuiniers erop wanneer het veilig is om gevoelige planten naar buiten te verplaatsen.
De kans op vorstschade in deze periode moet je zeker niet onderschatten. In april 2021 veroorzaakte een onverwachte koudegolf meer dan 2 miljard euro aan schade in de landbouw in Europa. Dit laat zien hoe belangrijk het is om als tuinier alert te blijven, zelfs als er geen grote koudegolf op komst is.
De tuintip die experts voor zichzelf hielden: de geheime kracht van koffiedik
Bescherming tegen de nachtvorst
Adviseurs vertellen dat tuiniers best wachten tot na 14 mei voordat ze zonder zorgen hun gewassen buiten zetten. Zo weet je zeker dat de kans op vorst minimaal is. Als je toch liever eerder aan de slag gaat, zijn er genoeg manieren om je kwetsbare planten te beschermen. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van winterdekens, tunnelkassen of beschermkappen (dat zijn handige hulpmiddelen om vorstschade te voorkomen).
Daarnaast is het slim om de lokale weersvoorspellingen goed in de gaten te houden. Hoewel landelijke trends je een idee geven, bieden lokale voorspellingen vaak gedetailleerder beeld over temperatuurdalingen in jouw directe buurt.
Wat te planten na de IJsheiligen
Als de IJsheiligen voorbij zijn, kunnen tuiniers zich richten op een breed assortiment aan planten die gevoelig zijn voor kou. Warme groentegewassen zoals tomaten, paprika’s, courgettes, komkommers en aubergines kunnen dan gerust buiten geplant worden. Ook bloemen als dahlia’s en petunia’s voelen zich na deze periode prima thuis.
Voor liefhebbers van kruiden en mediterrane plantjes is dit ook hét moment om basilicum, lavendel, pepers, meloen en watermeloen te zaaien of uit te planten. De zaailingen die in maart of april gestart zijn, zouden nu sterk genoeg moeten zijn om koelere maar niet ijskoude nachten te doorstaan.
Weersvoorspellingen en tips voor extra bescherming
La Chaîne Météo geeft aan dat heldere nachten kunnen leiden tot flinke temperatuurdalingen tussen 5 en 8 uur ’s ochtends. Dit risico is vooral aanwezig in landelijke gebieden, op heuvels of ver weg van steden waar de warmte langer blijft hangen. Tuiniers in deze gebieden doen er dan ook goed aan om extra maatregelen te treffen (bijvoorbeeld extra isolatie voor hun planten).
De waarde van deze informatie is groot voor iedereen die zijn tuin gebruikt voor voedselvoorziening of als hobby. Door goed op te letten en op tijd voorzorgsmaatregelen te nemen, zorgen tuiniers ervoor dat hun harde werk niet verloren gaat door een onverwachte koude nacht.
De IJsheiligen laten zien dat, ook al hebben we tegenwoordig technologie en wetenschap tot onze beschikking, oude wijsheden nog steeds van pas komen bij onze omgang met de natuur. Door alert te blijven en vooruit te plannen, kan iedereen genieten van een geslaagd oogstseizoen zonder nare verrassingen.
